14 kwietnia warecki oddział PTTK im. Wiktora Krawczyka w 100. rocznicę odzyskania przez Polskę Niepodległości wyruszył na wycieczkę „Szlakiem Bitwy Warszawskiej”.
Konflikt polsko-bolszewicki rozpoczął się po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Już 18 listopada 1918 r. przywódca bolszewickiej Rosji, Włodzimierz Lenin, wydał rozkaz o rozpoczęciu „Operacji Wisła”. Decydująca bitwa rozegrała się dniach 13-15 sierpnia 1920 r. na przedpolach Warszawy. Określana mianem „Cudu nad Wisłą” i uznawana za 18 przełomową bitwę w historii świata, zdecydowała o zachowaniu przez Polskę niepodległości i uratowała Europę przed bolszewizmem.
Wycieczka rozpoczęła się na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego, przy Grobie Nieznanego Żołnierza, gdzie wszyscy wysłuchali o początkach bitwy na przedpolu Warszawy, m.in. o walkach o Radzymin, który kilkanaście razy przechodził z „rąk do rąk”. Przewodnik przypomniał uczestnikom słynne słowa Józefa Piłsudskiego „Być zwyciężonym i nie ulec – to zwycięstwo. Zwyciężyć i spocząć na laurach – to klęska”.
Następnie turyści pojechali do Ossowa, wsi gminnej położonej niedaleko Wołomina. To tu rozegrała się „Bitwa Sierpnia 1920 r.”. Upamiętniają ją: kaplica, cmentarz, na którym znajduje się 9 zbiorowych mogił, gdzie pochowano około 100 polskich żołnierzy w wieku od 16 do 18 lat oraz krzyż upamiętniający miejsce śmierci ks. Ignacego Skorupki, kapelana walczących żołnierzy. Jego ciało przewieziono do Warszawy i pochowano na Powązkach, a jego trumnę pośmiertnie udekorował gen. Józef Heller Krzyżem Orderu Virtuti Militari.
Na placu Szkoły Podstawowej im. Ks. Ignacego Skorupka znajduje się pawilon historyczny, w którym uczestnicy wycieczki mieli okazję obejrzeć ciekawy i pouczający film dotyczący wojny polsko-bolszewickiej, jej przyczyn historycznych i politycznych. W przyszłości w miejscu, które było jedną z aren Bitwy Warszawskiej ma powstać muzeum.
Następnym przystankiem na trasie zwiedzania był Radzymin, którego założycielem był dworzanin Konrada Mazowieckiego około 1230 r. Okolica nie sprzyjała wtedy osadnictwu, teren bagienny, otoczony rozległymi i nieprzystępnymi puszczami. Dworzanin ostrzegając przed niebezpieczeństwami wypowiadał „radzę omin” i stąd nazwa osady Radzymin. To tu, na cmentarzu wojennym z 1912 r. pochowani są polegli w walkach z 1920 r. (także z 1939 r. i 1944 r.). W bramie cmentarnej widoczna jest tablica z sentencją: „Mgła jeszcze leży nad polami. Wysoko. Wysoko z gęganiem leci sznur dzikich gęsi. Rodzi się nowy dzień. Tylko to pole pod Radzyminem szare, polskie pole. W tym roku nie jest sprzątnięte. Było usłane trupami…”
Kolejnym punktem na szlaku „Bitwy Warszawskiej” była Kobyłka, gdzie uczestnicy wycieczki obejrzeli bazylikę małą pod wezwaniem św. Trójcy. W czasie walk polsko-bolszewickich było tu zaplecze dla walczących wojsk. W bazylice przyjął wareckich turystów ks. Jan Andrzejewski, który przekazał ciekawą i starą, bo sprzed 1415 r., historię parafii. Z dumą opowiadał on o odbudowie powojennej i ostatnich zachwycających pracach renowacyjnych przy odkrytych freskach zewnętrznych na ścianach świątyni.
Nawet wspólny obiad był dla turystów okazją do zwiedzania i poznawania historii. Restauracja „Dwór Rozłogi” zbudowany został na wzór posiadłości Kurcewiczów w powieści „Ogniem i mieczem”. Znajduje się tam też prywatne muzeum poświęcone Jerzemu Hoffmanowi z licznymi eksponatami, zdjęciami, plakatami filmowymi oraz kostiumami. Wiele z tych eksponatów są darowizną samego reżysera, przyjaciela tego miejsca. W pięknym parku znajduje się również rekonstrukcja zamków z „Trylogii” Sienkiewicza.
Zadumani nad losami walk wojny bolszewickiej i kunsztu wojennego samego Piłsudskiego, wareccy turyści wrócili do swojego równie starego i historycznego grodu.
Do zobaczenia na szlaku.
Zarząd Oddziału PTTK Warka
