W Liceum Ogólnokształcącym w Warce, 25 marca miała miejsce lekcja otwarta „Spory o emigrację – szansa, konieczność czy zagrożenie”, realizowana w ramach projektu „Czas na Kafwkę”. Uczestniczyło w niej 10 uczniów klasy III technikum hotelarskiego ZSP w Warce i 10 uczniów klasy IIIB o profilu humanistycznym LO w Warce. Zajęcia, trwające dwie godziny (90 minut), poprowadziły: nauczyciel języka polskiego, Mariola Rękawik i nauczyciel geografii, Małgorzata Mrozek. Z zaproszenia do udziału w lekcji otwartej skorzystały – dyrektor LO w Warce, Wiesława Zielonka i dyrektor ZSP w Warce, Dorota Kreczmańska.
Uczniowie obu klas mieli okazję przypomnieć sobie pojęcia związane z ruchami wędrówkowymi ludności, a także przyswoić sobie sposób realizacji motywu migracji w literaturze i sztuce, na podstawie zgromadzonych tekstów kultury. Każdy uczeń otrzymał materiały dotyczące tematu w postaci tekstów literackich, eseju opracowanego przez nauczyciela polonistę („Portrety emigrantów w literaturze polskiej”), karty pracy, obejmującej zadania z obu dyscyplin oraz mapy konturowej do wyznaczania kierunków migracji. W ramach lekcji dokonano analizy wiersza S. Barańczaka „Garden party”, zapoznano się z filmem G. Skurskiego „Chleb” oraz z balladą J. Kaczmarskiego „Co się stało z naszą klasą?”. Uczniowie mieli możliwość wyrazić swoje opinie i poglądy dotyczące przyczyn i konsekwencji migracji oraz skonfrontować je z poglądami kolegów. Bilans korzyści i strat dokonany został z dwu perspektyw – kraju, który ma ujemne saldo migracji i pojedynczych osób, podejmujących decyzje o emigracji.
Dzięki tego typu zajęciom nauczyciele mogli skonfrontować różne sposoby definiowania kluczowych pojęć (w języku nauk humanistycznych i języku ekonomii i socjologii), zaś uczniowie – dostrzec integralność owych pojęć. Uczestniczący w zajęciach mieli możliwość spojrzenia na świat z szerszej perspektywy, uświadomili sobie przenikalność dyscyplin naukowych.
Zaletą przeprowadzanej lekcji było połączenie dwu zespołów klasowych o różnych zainteresowaniach, pasjach i podejściu do zdobywanej wiedzy.
Jednym z celów zajęć było podjęcie próby oceniania kształtującego uczestników, co przełożyło się na wynik ewaluacji uczniowskiej. Wśród uczniów dominował pogląd o atrakcyjności zajęć i dobrej ich organizacji. Uczniowie podkreślali , że mieli okazję przyswoić sobie bogaty zbiór informacji i poglądów oraz nabyć umiejętności niezbędne do funkcjonowania w świecie współczesnym. Zajęcia uwrażliwiły młodzież na procesy migracyjne i doświadczenia związane z kosztami asymilacji i akulturacji. Były także skuteczną formą wzmacniania postaw tolerancji wobec innych kultur i wobec innych postaw i poglądów. Z punktu widzenia polonisty, mimo pozornej swobody wypowiedzi, uczniowie mieli ogromną trudność w budowaniu dłuższych, rozbudowanych wypowiedzi. Być może ten opór wynikał z obaw przed krytyczną oceną rówieśników z innej szkoły.
Dobrym sposobem byłoby przekazanie większej inicjatywy uczniom i przeprowadzenie dyskusji na temat przeczytanego tekstu, obejrzanego filmu, czy artykułu prasowego.
Komu – i kiedy – uda się podjąć takie wyzwanie?
Mariola Rękawik, Małgorzata Mrozek
