Związek Kombatantów Rzeczpospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych rozpoczął działalność w kwietniu 1990 roku. Jest największą organizacją kombatancką w Polsce zrzeszającą 19349 członków (stan na 31 grudnia 2023 r.), w tym 5425 członków zwyczajnych (weteranów – żołnierzy walk frontowych i organizacji podziemnych ruchu oporu). Pozostali członkowie Związku to 12643 podopiecznych – głównie wdowy i wdowcy po kombatantach, 667 członków nadzwyczajnych, 614 członków honorowych/wspierających czytamy na stronie https://kombatantpolski.pl/.
Związek jest organizacją pluralistyczną i integruje w swoich szeregach żołnierzy i kombatantów skupionych w środowiskach z Wojska Polskiego, żołnierzy Września 1939 r., z Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, z Armii Krajowej, 246 z Batalionów Chłopskich, z Armii Ludowej, Polaków wcielonych do jednostek Armii Radzieckiej, z Polskich Oddziałów Samoobrony z południowo-wschodnich Kresów II RP (tzw. Istriebitielnych Batalionów), byłych więźniów politycznych i obozów koncentracyjnych oraz represjonowanych. Do Związku należą również członkowie z innych środowisk (m.in. uczestników tajnego nauczania).
Działalność poszczególnych środowisk koordynują wybieralne Krajowe Rady środowisk, które reprezentują swych członków wobec władz Związku we wszystkich sprawach związkowych, przedstawiają wnioski i postulaty środowisk, a także mogą zgłaszać kandydatów do władz związkowych. Zasady działania Krajowych Rad środowisk określają ich regulaminy zatwierdzone przez Zarząd Główny Związku. Wszystkie środowiska kombatanckie reprezentują na zewnątrz: Zarząd Główny i zarządy terenowe Związku.
Władzami naczelnymi Związku są: Kongres (odbywający się co cztery lata), Zarząd Główny, Główna Komisja Rewizyjna i Główny Sąd Koleżeński.
Bieżącą działalnością Związku kieruje 17-osobowy Zarząd Główny i 7-osobowe Prezydium. Zarządowi Głównemu bezpośrednio podlegają 22 Zarządy, w tym: 14 Zarządów Wojewódzkich i 8 Zarządów Okręgowych (ogółem w ich skład wchodzi 650 kół terenowych).
9 kwietnia 2025 roku w z okazji 35-lecia utworzenia Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, w Warszawie odbyła się jubileuszowa uroczystość z udziałem Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Ministra Lecha Parella. Obecni byli przedstawiciele organizacji kombatanckich oraz posłowie i przedstawiciele władzy centralnej, samorządowej.
Uroczystość, odbywająca się w siedzibie Związku, rozpoczęto od odśpiewania hymnu Rzeczypospolitej Polskiej. Zaproszonych gości przywitał Prezesa Związku, Czesław Lewandowski, który następnie przybliżył zgromadzonym historię Związku oraz podziękował za przybycie.
Nastąpiła ceremonia wyróżnień i oznaczeń, podczas której Minister Lech Parell odznaczył osoby zasłużone, m. in. – reprezentanta naszego Okręgu Radomskiego, Prezesa Zarządu Okręgowego w Radomiu oraz zastępcy Prezesa Zarządu Głównego – Zbigniewa Gołąbka – medalem „Pro Patria”.
W relacji z uroczystości, Na stronie UdsKiOR czytamy, m. innymi:
„Słowa do kombatantów skierował również Minister Lech Parell.
– Wasz Związek był w pewnym momencie niezwykle liczną organizacją, liczącą ponad 500 tys. członków. Dziś z 20 tysiącami członków nadal jesteście organizacją bardzo znaczącą, liczącą się w Polsce. Drugą istotną kwestią jest fakt, że jesteście Związkiem działającym na szeroką skalę. Są wśród Was osoby, które walczyły na różnych frontach, w różnych miejscach. To wszystko sprawia, że jesteście środowiskiem, które się wyróżnia. Jestem Wam wdzięczny za Waszą działalność.
– Macie Państwo wielki bagaż doświadczeń, macie ogromną wiedzę, która daje Wam przewagę, ale macie też Kochani swoje lata. Dlatego bardzo Was proszę, żebyście się w swojej działalności oszczędzali. Jesteście nam, naszemu krajowi i młodzieży bardzo potrzebni. Musicie mieć siły na dalsze działania – zaapelował szef UdSKiOR.”
Podczas uroczystości nastąpiło otwarcie wystawy „Symbole Polski Walczącej: związków, stowarzyszeń i środowisk kombatanckich 1939-2025” autorstwa Mirosława Borowskiego.
Na zakończenie, przy wspólnym poczęstunku rozmawiano o wielu tematach dotyczących związków kombatanckich oraz dalszych działaniach na rzecz pamięci o bohaterach walk o niepodległość Rzeczpospolitej Polskiej. Delegacja uczestników uroczystości złożyła wieniec na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza.
Dwa dni wcześniej, 7 kwietnia złożono kwiaty na grobach: Henryka Strzeleckiego, Wacława Szklarskiego i Leopolda Kalinowskiego, a 9 kwietnia – Józefa Kamińskiego i Ryszarda Sobierajskiego, wcześniejszych Prezesów/ członków Zarządu Głównego Związku.
Autor: Grażyna Kijuc /w oparciu o materiały przytoczone w tekście/
Zdjęcia: ze zbiorów: ZKRP i BWP i UdsKiOR