6 lat! Już 6 lat! Podczas najbliższego spotkania Dyskusyjnego Klubu Filmowego „Jasminum” działającego w Grójeckim Ośrodku Kultury będziemy świętować 6. urodziny naszego DKF-u! Zapowiada się zupełnie wyjątkowe wydarzenie, gdyż po raz pierwszy będziemy mieli gościa spoza Polski. Przyjedzie do nas irański (!) reżyser Khosrow Sinai, a wraz z nim polska dokumentalistka Dorota Latour. Zaprezentujemy 2 filmy. ZAPOMNIANE REQUIEM w reżyserii Sinaia i PRZYPOMNIANE REQUEIM w reżyserii Latour. Pierwszy opowiada o o Polakach uratowanych w 1942 roku w Persji, gdzie znalazły się polskie rodziny, głównie kobiety i dzieci, które wraz z armią generała Andersa wyszły z „nieludzkiej ziemi”, z terytorium zbrodniczego Związku Sowieckiego. Drugi to dokument o pierwszym pokazie kinowym „Zapomianego reqiuem” w Polsce, a zarazem pierwszej wizycie Khosrowa Sinaia w Polsce. Zapraszamy! Będzie niezwykle ciekawie!
Polska premiera filmu ZAPOMNIANE REQIEUM (oryginalny tytuł „The lost requiem”) odbyły się 26 września 2007 r., w poznańskiej Wyższej Szkole Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w ramach obchodów Roku Andersowskiego. W trakcie tego spotkania realizowany był także dokument PRZYPOMNIANE REQUIEM z pobytu Khosrow Sinaia w Polsce.
Khosrow Sinai jest autorem ponad 100 filmów dokumentalnych i fabularnych, znanym irańskim reżyserem, nagradzanym na międzynarodowych festiwalach filmowych. Realizacja ZAPOMNIANEGO REQUIEM zajęła mu 12 lat, a film powstał w 1983 roku.
Latem 1942 Khosrow Sinai, skończył rok, kiedy do portu w Anzali przybiły statki wiozące tysiące Polaków zwolnionych z obozów Gułagu na Dalekiej Północy i deportowanych w głąb ZSRR. Na mocy paktu Majski – Sikorski mieli oni dołączyć do polskiej armii na wychodźstwie. Szacunki są bardzo niepewne. Od 114 do 300 tysięcy Polaków, których droga do wolności prowadziła przez Iran. Większość stanowiły kobiety i dzieci. Wielu nie przeżyło podróży przez Morze Kaspijskie. Kolejne 3 tysiące zmarło w ciągu kolejnych kilku miesięcy, na perskiej ziemi. W rodzinnym miasteczku Khosrowa, Sari, na wybrzeżu Morza Kaspijskiego był mały cmentarz, z rzędami nagrobków o zatartych napisach w nikomu nieznanym języku. Sinai pamięta z opowiadań matki, że wśród elity irańskiej polskie służące miały doskonałą opinię: irańskie panie uczyły się od nich sztuki makijażu, zachodniego stylu ubierania, urządzania domu, języków obcych.
W 1971 Khosrow Sinai absolwent wiedeńskiej Academy of Music and Dramatic Arts, reżyser filmowy pracujący w Narodowej Telewizji Irańskiej znalazł się przypadkiem na katolickim cmentarzu na najuboższych obrzeżach Teheranu. Zauważył człowieka, który zapalał lampkę na jednym z setek niemal identycznych kamiennych nagrobków w najdalszej, nieoznaczonej części cmentarza. Był to stróż, który jak powiedział Sinaiowi, od czasu do czasu dostaje z zagranicy list z prośbą o odszukanie grobu w kwaterze polskich uchodźców.
W ciągu kolejnych dwunastu lat Khosrow Sinai wiele razy wracał w to miejsce. Zapomniana historia polskiego exodusu stała się tematem jego filmu „The lost requiem”. Odszukał tych, którzy pozostali w Iranie: lekarza, który walczył pod Monte Cassino, wdowę po irańskim policjancie – przedwojenną studentkę z Warszawy, wyruszył z kamerą do Nowej Zelandii, śladem 733 polskich sierot, które wysłano tam po dwóch latach pobytu w irańskim obozie w Pahiatua. Wszyscy wspominają gościnność Irańczyków, tragiczne chwile, śmierć bliskich, pamiętają też dobrze, że pobyt na irańskiej ziemi miał być tylko przystankiem przed powrotem do Polski. Khosrow Sinai cierpliwie wysłuchuje opowieści Polek, które po kilkudziesięciu latach płynnie mówią tylko w języku ojczystym.
Przez lata gromadzi wspomnienia i fotografie, a następnie odwiedza z kamerą wszystkie zarejestrowane na nich miejsca, wsłuchując się w głosy z przeszłości, jakby chciał, aby odezwały się raz jeszcze, ożyły. Towarzyszy swoim bohaterom, gdy świętują urodziny dzieci urodzonych na Antypodach, razem z wdową z Teheranu kolejny raz wraca na katolicki cmentarz, by położyć kwiaty na grobie jej syna, zmarłego w trakcie realizacji filmu. Filmu, który poza studyjnymi pokazami w USA nie miał dotąd oficjalnej premiery. Ukończony w 1983 roku, po przewrocie Chomeiniego, trafił na półkę państwowej telewizji irańskiej, a potem, podobnie jak tytułowe requiem został zapomniany.
Khosrow Sinai jest bohaterem dokumentu PRZYPOMNIANE REQUIEM zrealizowanego przez Dorotę Latour, w którym opowiedziana została historia realizacji jego filmu i finał niezwykłej przygody irańskiego artysty – pokaz filmu w Poznaniu. Kamera towarzyszyła Sinaiowi podczas Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni, którego był gościem, gdzie Khosrow Sinai rozmawiał z Andrzejem Wajdą, jako, że film Sinaia jest dopełnieniem losów Polaków ukazanych w „Katyniu”.
DKF „Jasminum”:
ZAPOMNIANE REQUEIM (reż. Khosrow Sinai)
PRZYPOMNIANE REQUEIM (reż. Dorota Latour)
08.12.2012 r. (sobota), godz. 18.00, sala kinowa GOK, wstęp wolny!
